Η μεγάλη αύξηση της ταχύτητας στο internet μέσω γραμμών DSL, κάνει εφικτή τη δυνατότητα παροχής streaming τηλεοπτικών υπηρεσιών και αποστολής τους σε πολλαπλά IPs. Έτσι, γεννήθηκε η IPTV, η οποία προβλέπεται να φέρει επαναστατικές αλλαγές στον τρόπο που παρακολουθούμε τηλεόραση μέχρι σήμερα.

Γράφει ο/η Αργύρης Νομικός

Την επανάσταση της IPTV την ζούμε καθημερινά μέσα από τον υπολογιστή μας ή τον εξελιγμένο δορυφορικό μας δέκτη, απολαμβάνοντας υπηρεσίες όπως YouTube, ή δικτυακά ελεύθερα κανάλια. Αυτό είναι ένα πρόσωπο της IPTV, αλλά η πραγματικά μεγάλη επανάσταση έρχεται μέσω των συνδρομητικών υπηρεσιών ή γενικότερα των παρόχων τηλεοπτικού περιεχομένου.

H IPTV (Internet Protocol Television) είναι ένα σύστημα, με το οποίο, ψηφιακές τηλεοπτικές υπηρεσίες διανέμονται στους χρήστες με τη χρήση του Internet Protocol, μέσα από μία ευρυζωνική (broadband) σύνδεση. Η IPTV παρέχεται συχνά σε συνδυασμό με VOD (Video on Demand), πρόσβαση στο Internet και τηλεφωνικές υπηρεσίες VOIP (Voice Over IP). Στην περίπτωση αυτή, μιλάμε για… τριπλό παιχνίδι (Triple Play), όμως εδώ θα εξετάσουμε μόνο…τις τηλεοπτικές συνιστώσες, αφήνοντας κατά μέρος το Internet και τα τηλέφωνα. Με πολύ απλά λόγια, μπορείτε να φανταστείτε την IPTV σαν τηλεοπτικό περιεχόμενο, το οποίο φθάνει στο σπίτι σας, όχι πλέον μέσω των παραδοσιακών…διαδρομών (RF, Cable κ.λπ.), αλλά μέσω internet.

 

Από το ομοαξονικό στο UTP...

Η IPTV, δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια μορφή καλωδιακής τηλεόρασης, που μεταφέρει τηλεοπτικά σήματα σε δίκτυα δεδομένων. Με αυτόν τον τρόπο, η IPTV μπορεί να υπάρξει σε οποιαδήποτε δίκτυο χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο IP, είτε αυτό είναι τοπικό (LAN) είτε ευρείας περιοχής (WAN). Όλα αυτά που γνωρίζετε για την ψηφιακή TV, ισχύουν και στην περίπτωση της IPTV. O τηλεθεατής δηλαδή, μπορεί να απολαμβάνει στην τηλεόραση ή στο PC του, πολλά και διαφορετικά τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια, live μεταδόσεις, καθώς και να έχει πρόσβαση σε μια σειρά από αμφίδρομες υπηρεσίες, τηλεπαιχνίδια, ζωντανά δελτία καιρού (Weather on Demand) κ.ά. Βέβαια, όλες αυτές οι υπηρεσίες ισχύουν στην περίπτωση μιας συνδρομητικής πλατφόρμας IPTV. Παρόλα αυτά, πολλά κανάλια έχουν διαλέξει και την ελεύθερη εκπομπή τους, μέσω κάποιας ιστοσελίδας. Η παρακολούθησή τους μπορεί να γίνει κατευθείαν στο PC σας, χρησιμοποιώντας έναν από τους γνωστούς media players, ή μέσω ενός σύγχρονο δικτυακού δέκτη απευθείας στην τηλεόρασή σας. Σε συνδρομητικό επίπεδο όμως, μπορείτε να παρακολουθήσετε IPTV, κατευθείαν στην τηλεόρασή σας. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να έχετε ένα κατάλληλο set top box, ανάλογο με τους δορυφορικούς δέκτες (πολλές φορές το παρέχει ο provider), το οποίο θα συνδέεται στη δικτυακή γραμμή σας και θα αναλαμβάνει τη μετατροπή των data, στο τηλεοπτικό φορμά που διαβάζει η τηλεοπτική σας συσκευή. Σε κάθε περίπτωση όμως, θα χρειαστείτε και μία υψηλής ταχύτητας σύνδεση στο διαδίκτυο (DSL).

 

Τα πρωτόκολλα

H IPTV καλύπτει Live TV (ζωντανή τηλεόραση), καθώς και αποθηκευμένο Video (Video On Demand). To Video (ζωντανό ή αποθηκευμένο) μπορεί να είναι συμπιεσμένο σε φορμά MPEG-2/TS ή στο νεώτερο H.264/MPEG-4, που αναμένεται να αντικαταστήσει ολοκληρωτικά το MPEG-2. Τα «ζωντανά» (Live) δεδομένα παραδίδονται στον καταναλωτή μέσω IP Multicast. Το IP Multicast είναι μια τεχνολογία, με την οποία, μια πληροφορία μπορεί να αποστέλλεται σε πολλούς παραλήπτες, την ίδια χρονική στιγμή. Στα στάνταρ IPTV συστήματα, τα πρωταρχικά πρωτόκολλα που χρησιμοποιούνται είναι το IGMP v.2 για Live εκπομπή και το RTSP για το Video on Demand.

Ήδη όμως χρησιμοποίησα αρκετές νέες έννοιες, τις οποίες οφείλω να εξηγήσω. Αντίθετα με το παραδοσιακό internet, που απαιτεί ξεχωριστή σύνδεση για κάθε ζεύγος πηγής-προορισμού, το IP Multicasting επιτρέπει σε πολλούς παραλήπτες να μοιράζονται την ίδια πηγή. Αυτό σημαίνει ότι ένα πακέτο δεδομένων αποστέλλεται ταυτόχρονα σε όλους τους προορισμούς. Για μεγάλα ποσά δεδομένων, το IP Multicasting είναι επαρκέστερο της κλασικής Internet μετάδοσης και κρίθηκε ιδανικό για την IPTV.

To IGMP (Internet Group Management Protocol) χρησιμοποιείται για να διαπιστώσει και να διεκπεραιώσει τα δικαιώματα  και τις απαιτήσεις των μελών, σε μια συγκεκριμένη multicast ομάδα ενός δικτύου. Οι μηχανισμοί του πρωτοκόλλου επιτρέπουν σε κάποιο χρήστη να πληροφορήσει τον τοπικό router, ότι θέλει να λάβει μια πληροφορία, χρησιμοποιώντας τις «αναφορές μέλους» (Host Membership Reports). Με αυτόν τον τρόπο γίνεται εφικτή η λήψη ενός καναλιού, οι αλλαγές καναλιών κ.λπ.

Το RTSP ((Real-Time Streaming Protocol) είναι ένα πρωτόκολλο ελέγχου streaming data στο World Wide Web (www). Όπως το πιο γνωστό H.323, έτσι και το RTSP χρησιμοποιεί RTP (Real-Time Transport Protocol), για να διαμορφώσει τα πακέτα των πολυμέσων. Αλλά, ενώ το αρχαιότερο H.323 είναι καθαρά σχεδιασμένο για  videoconferencing, το RTSP είναι προσανατολισμένο για εκπομπή (broadcast) οπτικοακουστικών δεδομένων σε μεγάλα δίκτυα. Το RTSP αναπτύχθηκε από τη συνεργασία των Columbia University, Netscape και RealNetworks. Με το RTSP καθίσταται δυνατή η αποστολή streaming video σε κάθε απαίτηση μέλους και έτσι γίνεται εφικτή η υπηρεσία Video On Demand.

 

Διακίνηση περιεχομένου

Η διακίνηση των προγραμμάτων προς τους τελικούς χρήστες (τηλεθεατές), είναι μια διαδικασία όχι και τόσο εύκολη, αφού μια ταινία καταλαμβάνει αρκετά μεγάλο όγκο δεδομένων. Έτσι, όταν πρόκειται να καλυφθούν μεγάλες αποστάσεις, τότε η αρχιτεκτονική που χρησιμοποιείται, θέλει την ύπαρξη ξεχωριστού κέντρου διαμεταγωγής ανά γεωγραφική περιοχή,. Όλα τα κέντρα είναι συνδεδεμένα με ένα οπτικοακουστικό κέντρο, το οποίο διαθέτει πρόσβαση σε όλες τις οπτικοακουστικές πηγές και φροντίζει για τη μετάδοσή τους στο δίκτυο. Έτσι, όταν ένας χρήστης ζητήσει ένα πρόγραμμα, το κέντρο διαμεταγωγής κάνει με τη σειρά του…αίτηση στο οπτικοακουστικό κέντρο, το οποίο κλείνει το κύκλωμα και του στέλνει το πρόγραμμα που ζήτησε. Στη συνέχεια, το κέντρο διαμεταγωγής, το στέλνει στον τηλεθεατή. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται οικονομία στη χωρητικότητα της γραμμής, ώστε να μην εμφανίζονται φαινόμενα συμφόρησης στο δίκτυο, αφού μεταδίδονται μόνο τα προγράμματα που αιτούνται οι χρήστες και όχι όλα όπως συμβαίνει σε μια ψηφιακή επίγεια ή δορυφορική πλατφόρμα. Ειδικά στην περίπτωση που ζητηθεί μια ταινία (VΟD), τότε το κέντρο διαμεταγωγής αποθηκεύει την ταινία, ώστε να μη χρειαστεί να διακινηθεί ξανά μεταξύ των δύο κέντρων, όταν τη ζητήσει άλλος χρήστης. Για την απόδοση της όλης υπηρεσίας, ιδιαίτερο ρόλο παίζει ο αριθμός των χρηστών που υποστηρίζει το κάθε κέντρο μεταγωγής. Αν θεωρήσουμε ότι κάθε συνδρομητής διαθέτει ένα μόνο set top box, τότε, για να παρακολουθεί ένα πρόγραμμα standard definition, απαιτεί από το κέντρο γύρω στα 3-4Mbps, οι δύο χρήστες 5-7Mbps, και οι τρεις 10-14Mbps.

 

H ποιότητα

Για τη μετάδοση ενός σήματος IP TV MPEG-2 σε standard definition, απαιτούνται 4Mbps. Αν υπολογίσουμε τώρα ότι ένα νοικοκυριό βλέπει περίπου 8 ώρες την ημέρα τηλεόραση, τότε για την IP TV απαιτούνται περίπου 14,4GB την ημέρα (4:8=0,5ΜΒ/sec, 0,5x3600=1.800ΜΒ/h και 1.800x8=14.400ΜΒ/8ωρο). Τα 14,4GB την ημέρα αυξάνονται πολύ περισσότερο, αν συνυπολογίσει κανείς, ότι πολλοί αρέσκονται να έχουν ανοιχτή την TV τους (στην περίπτωσή μας, το set top box) ακόμη και όταν δεν παρακολουθούν. Από τη μεριά του, ο παροχέας μπορεί να ρίξει την ποιότητα του εικονοσήματος για να εξοικονομήσει εύρος ζώνης, ώστε η τελική υπηρεσία να φτάνει στο χρήστη ακόμη οικονομικότερα. Έτσι, 3-4Mbps για κάθε χρήστη, θεωρούνται standard definition, μέση ποιότητα θεωρείται ο ρυθμός των 1,5Mbps με 500kbps, ενώ κακή ποιότητα θεωρείται ο ρυθμός των 100-500kbps.

 

Τα πλεονεκτήματα

H IPTV χρησιμοποιώντας το internet, στέλνει σημαντικά μικρότερη πληροφορία από την αναλογική ή την ψηφιακή τηλεόραση και…. υπόσχεται χαμηλότερο κόστος στους παροχείς, πράγμα που θα φέρει και χαμηλότερες τιμές στους καταναλωτές. Με τη χρήση set-top boxes μέσω broadband ή DSL Internet, το βίντεο μεταφέρεται επαρκέστερα στους καταναλωτές από ότι μέσω cable (ομοαξονικό). Επιπρόσθετα, τα DVR (Digital Video Recorders) θα μπορούν να εγγράφουν πολλαπλά προγράμματα, ενώ θα βελτιωθεί κατά πολύ η παροχή πληροφοριών στους οδηγούς προγραμμάτων (EPG).  Τα πλεονεκτήματα της  IPTV επεκτείνονται στην αμφίδρομη χρήση και στη διανομή point-to-point, που επιτρέπει σε κάθε θεατή να παρακολουθεί ανεξάρτητη εκπομπή. Με αυτόν τον τρόπο, ο θεατής θα έχει απόλυτο έλεγχο του stream (pause, wind/rewind κ.λπ.), καθώς και μεγάλη επιλογή διαφορετικών προγραμμάτων.